Những năm gần đây, nhờ mạnh dạn chuyển đổi sang trồng theo hướng Vietgap mà năng suất, chất lượng sầu riêng của các nhà vườn ở 2 xã Bình Sơn và Bình An thuộc huyện Long Thành luôn đạt cao, bất chấp khí hậu trong các năm gần đây diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, dù đã làm ra sản phẩm trái cây sạch nhưng đầu ra thì chưa chắn chắn, nên bà con vẫn phải xuất bán ra thị trường với giá cả phụ thuộc vào thương lái.
Để có được sản phẩm sầu riêng sạch như hiện nay. Cách đây 5 năm, Phòng Kinh tế huyện phối hợp với Viện cây ăn quả miền Đông Nam Bộ, tổ chức cho 9 hộ dân ở 2 xã Bình Sơn và Bình An chuyển 15 hecta sầu riêng từ trồng và chăm sóc theo kiểu truyền thống sang sản xuất theo hướng Vietgap, với 2 loại giống năng suất cao là Ri 6 và Monthong. Bên cạnh đầu tư hệ thống tưới nước tiết kiệm, các hộ đã tích cực áp dụng các biện pháp canh tác, biện pháp sinh học, cơ học và hóa học một cách hợp lý để quản lý sâu bệnh tổng hợp. Ông Trần Anh Trung - Nông dân trồng sầu riêng ở ấp Bàu Tre xã Bình An chia sẽ: “Nói về Vietgap thì không chỉ sầu riêng mà những loại rau, quả khác cũng vậy. Tức sản phẩm Vietgap là một loại hàng sạch, trong đó mình sử dụng những phương thức canh tác rất mới và đặc biệt ít sử dụng thuốc trừ sâu, giảm lượng phân bón hóa học, chủ yếu dùng những loại phân, thuốc hữu cơ vi sinh mà Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã cho phép. Thứ nhất giúp cho người trực tiếp sản xuất không còn bị ảnh hưởng độc hại, thứ hai giúp cho người tiêu dùng an toan sức khỏe khi sử dụng một cái sản phẩm nông nghiệp ổn định về chất lượng”.
Trên địa bàn 2 xã Bình Sơn và Bình An hiện có tổng số 42 hộ dân trồng 58 hecta sầu riêng. Nhận thấy 9 hộ dân ban đầu thực hiện thành công mô hình sản xuất sầu riêng Vietgap và được cấp Giấy Chứng nhận vào đầu năm 2016, sản phẩm trái cây sau đó khi đưa ra thị trường có giá bán cao hơn loại thông thường và được người tiêu dùng ưa chuộng vì có hương vị đậm đà, nên những hộ trồng sầu riêng còn lại cũng hưởng ứng chuyển sang sản xuất theo hướng Vietgap. Nhờ đó mà năng suất sầu riêng tăng từ 15 đến hơn 20 tấn/hecta, so với kiểu trồng thông thường chỉ đạt từ 13 đến 15 tấn/hecta. Hiện tại một số vườn bắt đầu thu hoạch sầu riêng đầu mùa năm 2017 với giá bán khá cao, bà con ước tính sau khi đã trừ các khoản chi phí có thể thu lợi nhuận hàng trăm triệu đồng cho một hecta. Ông Trần Anh Trung cho biết thêm: “Mặc dù thời tiết năm nay không được thuận lợi nhưng năng suất sầu riêng nhìn chung vẫn đạt theo yêu cầu, theo tôi nhận xét 1 hecta có thể thu hoạch từ 15 đến 20 tấn. Hiện tại sầu riêng sống bán cho thương lái có giá 40 ngàn đồng/kg và sầu riêng chín là 60 ngàn đồng/kg. Theo như lợi nhuận tôi dự tính, 1 hecta sầu riêng có thể cho bà con lợi nhuận từ 250 đến 350 triệu đồng”.
Tính toán là như vậy, nhưng các chủ vườn không khỏi lo lắng, bởi hiện tại mới chỉ là đầu vụ thu hoạch. Vì trong tháng tới khi vườn sầu riêng ở các địa phương bước vào giai đoạn thu hoạch đồng loạt, khả năng giá thu mua sẽ tiếp tục bị thương lái ép xuống thấp giống như các năm trước. Ngoài ra, việc chưa có một kênh phân phối chính thức sầu riêng sạch mà sản phẩm bị thả nổi ngoài thị trường, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến uy tín của người sản xuất và thiệt hại cho người tiêu dùng. Ông Trần Anh Tùng - Tổ trưởng Tổ hợp tác trồng sầu riêng năng suất chất lượng cao xã Bình Sơn kiến nghị: “Về sản phẩm sầu riêng Vietgap, cho đến thời điểm này vẫn chưa có một đơn vị nào có uy tín đến ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm, làm cho người nông dân chúng tôi rất băn khoăn vì sản xuất đầu tư thì nhiều nhưng giá bán ra thị trường thì rất bấp bênh. Mà sản phẩm sầu riêng sạch khi đưa ra thị trường lẫn lộn sẽ không biết đâu là thật, đâu là giả, đó cũng là một cái khó khăn. Cũng mong các cấp chính quyền làm sao tạo điều kiện sớm nhất để người nông dân gặp gỡ được với doanh nghiệp, để cùng nhau xây dựng sản phẩm ngày càng tốt hơn và tiêu thụ sản phẩm cho bà con”.
Sản phẩm sầu riêng sạch vẫn chưa có đầu ra ổn định
Qua những khó khăn của người trồng sầu riêng ở 2 xã Bình Sơn và Bình An cho thấy, bên cạnh việc kêu gọi nông dân tạo ra sản phẩm cây trồng, vật nuôi sạch, các cấp, các ngành cũng cần phải tính thêm đầu ra cho bà con. Nghĩa là phải xây dựng chuỗi liên kết hoàn chỉnh từ sản xuất đến phân phối thì ngành nông nghiệp của huyện mới phát triển theo hướng hiện và bền vững, đời sống kinh tế của nông dân mới phát triển ổn định.
Chí Tài-Đài TT Long Thành