​                                                           

Bệnh lao, nghiện ma túy và nhiễm HIV hiện nay là những vấn đề xã hội mang tính cấp bách trước sự phổ biến và tác hại về nhiều mặt của chúng. Khoảng trên 80% trường hợp nhiễm HIV phát hiện ở nhóm nguy cơ cao tiêm chích ma túy, trong đó trên 70% là nghiện các chất dạng thuốc phiện. Việc triển khai điều trị thay thế bằng Methadone là giải pháp hữu hiệu nhất hiện nay để giảm tác hại của ma túy đặc biệt là giảm lây nhiễm HIV. Việc tư vấn xét nghiệm tự nguyện phát hiện HIV để kịp thời điều trị sớm qua đó ngăn chặn lây nhiễm là vấn đề hết sức quan trọng trong phòng, chống HIV/AIDS. Với quan điểm hiện nay điều trị sớm ARV cho người nhiễm HIV là một trong những biện pháp hàng đầu để phòng lây lan HIV, kéo dài cuộc sống có ý nghĩa cho bệnh nhân với phương châm: Không phát hiện = Không lây nhiễm của Tổ chức Y tế thế giới.

 

Phòng VCT và phòng khám

Do đặc điểm liên quan giữa lao, HIV nên việc lồng ghép sẽ mang lại hiệu quả cao hơn. Trong khi thực tế các hoạt động này được thực hiện riêng lẽ từ nhiều năm nay. Xuất phát từ các lý do trên Từ tháng 12/2015 tại huyện Long Thành đã đề xuất và triển khai thực hiện “Mô hình lồng ghép quản lý điều trị Lao, điều trị thuốc kháng vi rút HIV, điều trị thay thế các chất nghiện thuốc phiện bằng Methadone và tư vấn xét nghiệm tự nguyện HIV”. Nguyên lý của mô hình là lồng ghép hiệu quả các dịch vụ có liên quan tại cùng một cơ sở và mở rộng cung cấp dịch vụ về tuyến xã nhằm mục đích nâng cao chất lượng hiệu quả điều trị nhiễm HIV, điều trị lao; giảm tác hại HIV/AIDS; giảm tác hại do nghiện các chất dang thuốc phiện. Đánh giá thông qua hiệu quả, lợi ích trước và sau khi tiến hành sáng kiến mô hình lồng ghép điều trị Lao, điều trị thay thế bằng Methadone, điều trị kháng vi rút cho người nhiễm HIV và tư vấn xét nghiệm tự nguyện.

Sinh hoạt với bệnh nhân

Các hoạt động bao gồm: Lồng ghép các dịch vụ điều trị Lao, điều trị thuốc kháng vi rút HIV, điều trị thay thế các chất nghiện thuốc phiện bằng Methadone và tư vấn xét nghiệm tự nguyện HIV, trước đây các dịch vụ này triển khai độc lập với nhau. Chuyển cung cấp dịch vụ quản lý điều trị lao, HIV về tuyến xã: Trước đây bệnh nhân lao hàng tháng phải về trung tâm y tế huyện lĩnh thuốc trong quá trình điều trị 6 – 8 tháng. Từ khi thực hiện sáng kiến mô hình lồng ghép, bệnh nhân sau khi được phát hiện, chẩn đoán sẽ nhận tháng thuốc đầu tiên tại huyện. Từ tháng thứ hai trở đi hàng ngày đến trạm y tế tiêm, uống thuốc trong quá trình điều trị và chỉ 2 lần đi kiểm tra đờm tại trung tâm y tế huyện để đánh giá kết quả điều trị. Trạm y tế có trách nhiệm lĩnh thuốc hàng tháng về cấp cho bệnh nhân. Cũng như bệnh nhân lao, trước đây toàn bộ bệnh nhân nhiễm HIV điều trị thuốc kháng vi rút hàng tháng phải về trung tâm y tế huyện khám lĩnh thuốc trong quá trình điều trị suốt đời. Từ khi thực hiện mô hình lồng ghép các bệnh nhân điều trị phác đồ bậc 1 ổn định trên 01 năm sẽ được tư vấn và nếu đồng ý sẽ được chuyển về lãnh thuốc và theo dõi tại trạm y tế xã, mỗi 6 tháng về huyện tái khám lại để đánh giá hiệu quả điều trị thông qua khám và xét nghiệm tế bào CD⁴  và đo tải lượng vi rút. Trạm  y tế lĩnh thuốc hàng tháng cấp cho bệnh nhân.

Tư vấn cho bệnh nhân

 

Cấp phát thuốc ARV

Qua 3 năm thực hiện mô hình lồng ghép các dịch vụ quản lý điều trị Lao, HIV, Methadone và tư vấn xét nghiệm mang lại nhiều hiệu quả. Không chỉ giúp cho cán bộ được tăng cường năng lực trong chuyên môn, đồng thời tiết kiệm được nguồn nhân lực, kinh phí cho cơ sở y tế vừa giảm thời gian, chi phí đi lại cho bệnh nhân. Lồng ghép giúp tăng cường chẩn đoán sớm, điều trị sớm và tăng tỷ lệ hoàn thành điều trị lao. Tăng cường sàng lọc, chẩn đoán HIV cho người bệnh lao; đưa người bệnh lao nhiễm HIV vào điều trị thuốc kháng vi rút sớm, tăng điều trị dự phòng lao cho người nhiễm HIV; giúp gia tăng hiệu quả điều trị do quản lý tốt tác dụng phụ và tương tác thuốc trên người bệnh vừa điều trị thuốc kháng HIV điều trị thay thế bằng Methadone. Giảm được chi phí cho bệnh nhân và cả cơ sở y tế. Giám tác hại về kinh tế, xã hội do giảm nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS, Lao và tác hại do tiêm chích ma túy. Bệnh nhân nhiễm HIV tham gia điều trị và tuân thủ điều trị ARV tốt hơn. Chi phí chăm sóc y tế và chi phí điều trị các nhiễm trùng cơ hội do HIV gây ra giảm đi đáng kể.

Nguyễn Thi Văn Văn – Trung tâm Y tế huyện Long Thành