* Nội dung cơ bản của Di chúc:
- Trước hết nói về Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã khẳng định truyền thống đoàn kết chặt chẽ trong
Đảng và “cần giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi
của mắt mình”. Người yêu cầu “trong Đảng thực hành dân chủ rộng
rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình” để củng cố và phát
triển đoàn kết và thống nhất trong Đảng. Mỗi cán bộ đảng viên phải thực sự
thấm nhuần đạo đức cách mạng; giữ gìn Đảng ta thật trong sạch.
- Nói về đoàn viên và thanh niên, Bác nhấn mạnh, “bồi
dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần
thiết”. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ - những người
thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng”, vừa “chuyên”.
- Nói về nhân dân lao động, Chủ
tịch Hồ Chí Minh cho
rằng, nhân dân lao động bao đời chịu đựng gian khổ, bị nhiều áp bức bóc lột của
phong kiến, thực dân; nhân dân ta rất anh hùng, dũng cảm, hăng hái, cần
cù, luôn đi theo và rất trung thành với Đảng. Đảng phải có kế hoạch thật tốt để
phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân
dân.
- Dự báo cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước có thể kéo dài nhưng nhất
định sẽ hoàn toàn thắng lợi, Chủ
tịch Hồ Chí Minh căn dặn, sau khi kháng chiến thắng lợi, ra sức hàn
gắn vết thương chiến tranh, phát triển đất nước; Đảng và Nhà nước phải quan tâm
chăm lo tới mọi đối tượng trong xã hội, đem lại ấm no hạnh phúc cho nhân dân.
- Về phong trào cộng sản thế giới, Người bày tỏ sự đau lòng vì sự bất hòa của các đảng anh em.
Chủ tịch Hồ Chí Minh mong rằng Đảng ta sẽ ra sức hoạt động, góp
phần đắc lực vào việc khôi phục lại khối đoàn kết giữa các đảng anh em trên nền
tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản có lý, có tình.
- Nói về một số việc riêng, Chủ tịch Hồ Chí Minh
chỉ tiếc rằng không được phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân
dân lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa. Người căn dặn “Sau khi tôi
đã qua đời, chớ nên tổ chức điếu phúng linh đình, để khỏi lãng phí thì giờ
và tiền bạc của nhân dân”.
- Mong
muốn cuối cùng của Chủ tịch Hồ Chí Minh trước lúc đi xa là toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một
nước Việt Nam hoà bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, góp phần
xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới.
* Giá trị cốt lõi của Di
chúc:
Thứ
nhất, Di chúc là tâm nguyện, tình cảm, ý chí, niềm tin, trách nhiệm của Chủ
tịch Hồ Chí Minh với Tổ quốc, nhân dân và sự nghiệp cách mạng
Di
chúc là Tâm nguyện của Người: “Suốt đời tôi
hết lòng phụng vụ Tổ quốc, phụng vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. Nay dù phải từ
biệt thế giới này, tôi không có điều gì phải hối hận, chỉ tiếc là tiếc rằng
không được phụng vụ lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa”. Ý chí, niềm tin, tinh thần lạc
quan cách mạng, trách nhiệm với
nhân dân của Người thể hiện sâu sắc ở dự báo về thắng lợi của cuộc kháng chiến
chống Mỹ và ngày thống nhất đất nước, ở những chỉ dẫn về công việc của sự
nghiệp cách mạng còn dang dở. Di chúc là tâm sự của một người đã suốt đời hy sinh hạnh phúc riêng tư, hiến dâng
trọn cuộc đời cho Tổ quốc và nhân dân; là tấm lòng chung thuỷ với “các nước anh
em” và “bầu bạn khắp năm châu”.
Thứ hai, Di chúc là công trình lý luận về xây
dựng và củng cố Đảng cầm quyền
- Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ
Chí Minh khẳng định “Đảng ta là Đảng cầm quyền”. Để
đáp ứng được nhiệm vụ lãnh đạo xã hội, Đảng phải luôn vững mạnh về chính trị,
tư tưởng, tổ chức và gắn bó máu thịt với nhân dân, không ngừng nâng cao bản
chất giai cấp công nhân, lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng, làm
kim chỉ nam cho mọi hoạt động của mình. Di chúc nêu những vấn đề cốt yếu của công tác xây dựng Đảng, đó là: Giữ gìn mối đoàn kết trong
Đảng, thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê
bình, rèn luyện đạo đức cách mạng, nêu cao tinh thần trách nhiệm, hết lòng phục
vụ nhân dân của mỗi cán bộ, đảng viên. Công tác chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ
chiến lược, là công việc thường xuyên để giữ vững vai trò lãnh đạo và cầm quyền
của Đảng.
- Sự nghiệp cách mạng là
một sự nghiệp bền bỉ, dài lâu, tiếp nối từ thế hệ này sang thế hệ khác. Đảng
cầm quyền phải chăm lo phát triển lực lượng cho hiện tại và chuẩn bị cho tương
lai một thế hệ trẻ vừa “hồng” vừa “chuyên”, có như vậy mới thực hiện thành công
lý tưởng xây dựng một xã hội mới, tiến bộ, văn minh. Bác dặn: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời
sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết”, đó là công việc bồi dưỡng lý tưởng cộng sản, giáo dục truyền
thống yêu nước, ý thức rèn luyện đạo đức cách mạng, đào tạo nguồn nhân lực kế
tục sự nghiệp xây dựng xã hội chủ nghĩa.
-
Cách mạng Việt Nam không thể tách rời cách mạng thế giới. Sự vững
mạnh của Đảng còn được khẳng định trong mối quan hệ đoàn kết chặt chẽ với các
đảng cộng sản và bè bạn quốc tế. Điều Bác dặn trong Di chúc “về phong trào cộng
sản thế giới” chỉ dẫn định hướng quan trọng cho quan hệ đối ngoại của Đảng, đó
là nguyên tắc đoàn kết quốc tế dựa trên “nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế
vô sản, có lý có tình”.
Thứ
ba, Di chúc là tác phẩm bàn về xây dựng xã hội XHCN ở Việt Nam, là
phác thảo lý luận sự nghiệp đổi mới ở nước ta
- Di chúc là điểm kết tinh tư tưởng của Bác về độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh Việt Nam,
mối quan hệ giữa công bằng và tiến bộ xã hội, mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh
tế và phát triển văn hoá trong xây dựng xã hội mới, sức mạnh đại đoàn kết dân
tộc và sức mạnh thời đại, động lực lợi ích và chăm lo chu đáo tới cuộc sống con
người, tư tưởng trọng dân, coi dân là gốc, là chủ thể của sự nghiệp xây dựng và
đổi mới đất nước.
-
Di chúc như một kế hoạch, một chương trình hành động của toàn Đảng, toàn dân về
sự nghiệp xây dựng đất nước sau chiến tranh với những chỉ dẫn về quản lý xã hội
như: đào tạo nguồn nhân lực cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội; sửa đổi
chế độ giáo dục cho phù hợp hoàn cảnh mới; khôi phục và mở rộng các ngành kinh
tế; phát triển công tác vệ sinh, y tế; chính sách miễn thuế nông nghiệp cho
nông dân; chính sách xã hội, công bằng xã hội...
- Giá trị văn hoá của Di
chúc chỉ dẫn con đường, mục tiêu phát triển của nền văn hoá Việt Nam; trù tính,
dự liệu về những cuộc vận động lớn giáo dục văn hoá trong toàn dân, toàn xã hội,
lấy văn hoá chính trị của Đảng Cộng sản cầm quyền và văn hoá trong thể chế nhà
nước - một nhà nước dân chủ pháp quyền của dân, do dân, vì dân làm sức mạnh
tiêu biểu nêu gương thuyết phục nhân dân. Qua lời dặn dò về việc riêng, Chủ
tịch Hồ Chí Minh còn đề cập đến việc xây dựng một đời sống văn hoá mới; một lối
sống tiết kiệm, không lãng phí; mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên, môi
trường sinh thái.
- Di chúc phác thảo những vấn
đề quan trọng của sự nghiệp đổi mới đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm,
đổi mới là một tất yếu để phát triển; đổi mới là một cuộc đấu tranh bền bỉ, một
quá trình xây dựng gian khổ, "là một công việc cực kỳ to lớn, nặng nề và
phức tạp”, là “cuộc chiến đấu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra
những cái mới mẻ, tốt tươi”. Người yêu cầu, Đảng cần phải có kế hoạch thật tốt để phát triển
kinh tế và văn hóa, nhằm không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân.
- Theo Hồ Chí Minh, xây dựng chủ nghĩa xã hội trong hoàn cảnh, điều
kiện nước ta phải đặc biệt chú trọng phát huy khả năng sáng tạo của dân, “động
viên toàn dân, tổ chức và giáo dục toàn dân, dựa vào lực lượng vĩ đại của toàn
dân”.
MT – BTGHU tổng hợp