Ngày 9-5-1945, bằng cuộc chiến đấu dũng cảm và sự hy sinh to lớn, các lực
lượng dân chủ và hoà bình, đặc biệt là nhân dân và Hồng quân Liên Xô, đã đập
tan chủ nghĩa phát xít Đức, giành lại hòa bình cho nhân dân các nước châu Âu,
kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ hai. Một trong những thiên anh hùng ca chói
lọi nhất đã được ghi vào lịch sử nhân loại trong thế kỉ XX.
Chiến tranh thế giới thứ hai chính
thức bùng nổ ngày 1-9-1939, khi phát xít Đức gây chiến, tấn công Ba Lan. Chỉ
hơn 1 năm sau khi thôn tính Ba Lan, Đức đã thống trị hầu như toàn bộ châu Âu tư
bản chủ nghĩa. Đại bộ phận giai cấp tư bản cầm quyền của các nước châu Âu đã
nhanh chóng đầu hàng, biến thành tay sai cho phát xít Hítle chống lại tổ quốc
mình. Lúc này, chỉ còn duy nhất nước Anh vẫn kiên cường chống lại các cuộc
không kích của Hítle.
Đồng thời với cuộc tấn công của
Đức, quân phiệt Nhật và phát xít Italy đã tiến hành xâm lược những thuộc địa cũ
của Hà Lan, Anh, Pháp tại châu Á, châu Phi, Trung Đông.
Năm 1941, Đức đơn phương hủy bỏ
Hiệp ước không xâm phạm Xô-Đức, mở các cuộc tiến công Liên Xô. Nhưng chúng
không ngờ trước sự chống trả quyết liệt của quân và dân Liên Xô. Trong vòng 2 năm,
từ 1941 đến 1943, hàng chục sư đoàn và lữ đoàn phát xít Đức bị tiêu diệt.
Năm 1943, sau khi chuyển sang
chiến lược phản công, Hồng quân Liên Xô giải phóng Tổ quốc, rồi lần lượt giải
phóng Nam Tư, Albania, Ba Lan, Romania, Hungary và Tiệp Khắc.
Trong khi Hồng quân Liên Xô tấn
công dồn dập quân Đức trên mặt trận phía Đông, quân đội Anh, Mỹ đã mở mặt trận
Tây Âu. Với sự giúp đỡ to lớn của các lực lượng kháng chiến, nước Pháp rồi Bỉ,
Hà Lan, Lúcxămbua và Italy lần lượt được giải phóng.
Ngày 30-4-1945, lá cờ chiến thắng
của Hồng quân Liên Xô đã phấp phới bay trên tòa nhà quốc hội Đức. Đúng 0h43
phút ngày 9-5-1945 theo giờ Moskva, thay mặt nước Đức quốc xã, thống soái
Wilhelm Keitel ký biên bản xác nhận sự đầu hàng vô điều kiện của phát xít Đức.
Sau khi đánh bại phát xít Đức,
Liên Xô tuyên chiến với phát xít Nhật và đã đánh gục đội quân Quan Đông tinh
nhuệ nhất của Nhật, buộc Nhật phải chấp nhận đầu hàng không điều kiện. Cuộc
chiến tranh thế giới lần thứ hai chính thức kết thúc.
Trong cuộc chiến này, nhân dân
Liên Xô và các nước đồng minh đã tiêu diệt phần lớn quân chủ lực của Đức quốc
xã và chư hầu. Trên mặt trận Xô-Đức, quân đội Xô viết đã tiêu diệt và bắt làm tù
binh 607 sư đoàn với 10 triệu binh lính, chiếm 74, 6% tổng thiệt hại của quân
đội Đức. Liên Xô đã giải phóng được 13 nước. Hồng quân Liên Xô đã hoàn thành
được sứ mệnh lịch sử giải phóng dân tộc và góp phần quan trọng trong việc khôi
phục nền văn minh châu Âu và thế giới.
Với ý nghĩa lịch sử hào hùng đó,
ngày 9-5 hàng năm trở thành “Ngày Chiến thắng”, nhằm tôn vinh những giá trị
đích thực của thắng lợi lịch sử này cũng như sự hy sinh to lớn của nhân dân các
nước trong dó có Liên Xô trong cuộc chiến vì tự do và phồn vinh của nhân loại.
Thắng lợi của cuộc chiến tranh
chống chủ nghĩa phát xít cách đây 74 năm mãi mãi là một mốc son chói ngời trong
lịch sử nhân loại. Thắng lợi này đã làm thay đổi cục diện, tạo tiền đề quan
trọng đưa thế giới sang thời kỳ phát triển mới. Hệ thống xã hội chủ nghĩa ở
Đông Âu được hình thành. Bão táp cách mạng và phong trào giải phóng dân tộc đã
làm lung lay, từng bước sụp đổ hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, thực
dân tại Châu Á, Châu Phi và Mỹ Latinh… Nhân dân các nước thuộc địa đã vùng lên mạnh
mẽ đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc thực dân, giành độc lập dân tộc, xây dựng
đất nước theo con đường phù hợp với mình.
Sự kiện chiến thắng chủ nghĩa phát
xít cũng mở ra một chương mới cho lịch sử chính trị thế giới, với sự ra đời của
Liên hợp quốc cùng những nguyên tắc nền tảng trong quan hệ quốc tế, đó là những
nguyên tắc tôn trọng quyền bình đẳng, quyền tự quyết của các quốc gia; giải
quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, không dùng vũ lực, tôn trọng luật
pháp quốc tế…
Đồng thời, chính chiến thắng phát
xít đã tạo dòng thác cách mạng mạnh mẽ. Đó là dòng thác cách mạng xã hội chủ
nghĩa, cách mạng giải phóng dân tộc và cách mạng đấu tranh vì dân sinh, dân
chủ. Chiến thắng phát xít cũng đã tạo ra thời cơ lịch sử cho dân tộc Việt Nam.
Dưới sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản
Việt Nam, nhân dân Việt Nam đã đoàn kết một lòng, tận dụng cơ hội chiến lược để
tiến hành Tổng khởi nghĩa giành chính quyền, làm nên thắng lợi vĩ đại của cuộc
Cách mạng Tháng Tám năm 1945, lập ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày
2-9-1945, đưa dân tộc thoát khỏi ách nô lệ của thực dân Pháp và phát xít Nhật.
Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, mở ra một chặng đường lịch sử mới đầy tự
hào và vẻ vang cho dân tộc Việt Nam, đó là kỷ nguyên độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội.
Lịch sử luôn nhắc nhở chúng ta
không được quên lãng những chiến công vĩ đại cũng như những đau thương, mất
mát. Và khi những bài học của Ngày chiến thắng phát xít luôn khắc sâu trên con
đường tiến lên của nhân loại như vậy, thì giá trị lịch sử của sự kiện hào hùng
này luôn được các quốc gia, các dân tộc bảo vệ và mãi mãi trường tồn.
Doãn Thành – BTG
theo TTTVN