Chương trình tiêm chủng mở rộng là một trong những chương trình y tế
cộng đồng đã được triển khai mang lại nhiều hiệu quả thiết thực khống chế
tình hình mắc và chết do các bệnh truyền nhiễm có vắc xin. Qua 30 năm thực hiện
công tác tiêm chủng mở rộng đã từng bước nâng cao chất lượng hoạt động với
yêu cầu ngày càng cao và mang lại hiệu quả rõ rệt.
Tại huyện Long Thành, ngay từ
khi mới triển khai chương trình tiêm chủng mở rộng được cấp ủy, chính quyền, các ngành, các cấp.
Ngành Y tế xác định đây là một
trong những nhiệm vụ trọng tâm, là cơ hội để đẩy lùi các bệnh truyền
nhiễm nguy hiểm đẩy lùi dịch bệnh. Dưới sự chỉ đạo, hỗ trợ và phối hợp hoạt động
của Đảng ủy, Chính quyền và các ban ngành đoàn thể từ huyện đến cơ sở. Công
tác tiêm chủng tại huyện Long Thành đã liên tục đạt được nhiều thành công theo mục
tiêu đề ra, khống chế một cách bền vững các bệnh truyền nhiễm nguy
hiểm, nhiều bệnh đã không còn xuất hiện trên địa bàn từ nhiều năm
nay như: bại liệt, bạch hầu, uốn ván sơ sinh.
Trong thời gian qua công tác
tiêm chủng có nhiều biến động trong đó có việc thiếu vắc xin phòng 5 bệnh từ
tháng 8/2018 và việc bùng phát bệnh sởi.
Để duy trì tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ trên 95%, hàng tháng tổ chức tiêm chủng thường
xuyên với hình thức 2 đợt tiêm tại mỗi trạm y tế từ ngày 5 – 8 hàng tháng tiêm
ngừa các bệnh lao, sởi, bại liệt, bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm màng não mũ và
sởi – rubella và một đợt tiêm viêm não Nhật Bản B vào ngày 15 mỗi tháng.
Thông qua mạng lưới nhân viên y
tế thôn ấp, điều tra đưa vào quản lý đối tượng tiêm chủng ngay từ khi mới sinh sát
với thực tế bao gồm những trường hợp tạm trú lâu dài, khu nhà trọ. Khi tiêm chủng
phải ghi rõ số nhà hoặc số điện thọai, ghi chú địa chỉ để sau này dễ tìm khi trẻ
sót mũi. Phối hợp với Viettell triển khai dịch vụ nhắn tin tiêm chủng cho các
bà mẹ mang con đi tiêm.
Tăng cường quản lý đối
tượng tiêm chủng thông qua mạng lưới y tế thôn, ấp, các đoàn thể,
cộng tác viên để nắm chắc đối tượng tiêm chủng. Khai thác nắm chắc
thông tin cá nhân, địa chỉ nơi ở, số điện thoại. Khi 2 tháng liền trẻ
không đến tiêm thì điện thoại nhắc nhở. Ngoài ra việc ứng dụng công
nghệ thông tin cũng giúp cho việc quản lý dễ dàng hơn.
Một số lý do sau đây đã ảnh hưởng
đến công tác tiêm chủng:
Hiện nay trên địa bàn số lượng
đối tượng nhập cư lớn, ở trong các khu nhà trọ, thường xuyên thay đổi nơi ở nên
rất khó quản lý.
Tình hình thiếu vắc xin 5 trong
1 một thời gian dài, ảnh hưởng không nhỏ đến tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ. Sau khi
văc xin Combefive được triển khai, qua thông tin về các trường hợp phản ứng sau
tiêm dẫn đến nhiều người dân e ngại không tiêm.
Trong năm 2018, cùng với việc
tích lũy một tỷ lệ nhất định chưa được tiêm chủng đầy đủ 2 mũi sởi và những đối
tượng trẻ nhập cư chưa được tiêm chủng đầy đủ mang theo mầm bệnh góp phần dẫn đến
dịch sởi đã bùng phát từ tháng 8 năm 2018.
Để thực khống chế bệnh sởi Trung
tâm Y tế Long Thành đã triển khai chiến dịch tiêm vắc xin Sởi – Rubella cho trẻ
từ 1-5 tuổi trên địa bàn huyện. Quá trình triển khai chiến dịch được sự quan
tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương đặc biệt là sự hỗ trợ của các ban ngành
đoàn thể, từ tuyên truyền vận động đến phối hợp trong tiêm chủng. Công tác tuyên truyền tại cộng đồng và nhà trường
về lợi ích của việc tiêm vắc xin Sởi-Rubella từ đó các bậc phụ huynh đã chủ động
đưa trẻ đến những điểm tiêm để được tiêm chủng.
Qua triển khai có 95% trẻ em từ
01 – 05 tuổi được tiêm ngừa sởi – rubella, hiệu quả mang lại rất lớn khi hiện
nay hầu hết các trường hợp sởi xảy ra là ở những trẻ không được tiêm chủng, trẻ
trên 5 tuổi và người lớn.
Hiện nay vẫn còn một số lý do,
quan niệm sai lầm làm ảnh hưởng đến tỷ lệ tiêm chủng và làm cho nguy cơ quay trở
lại các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có vắc xin tiêm chủng.
- Nhiều trường hợp không đưa trẻ
đi tiêm chủng do không có thời gian, có người cho rằng tiêm chủng có thể gây ra
một số biến chứng diễn vận động trào lưu phản khoa học nói không với tiêm chủng
( No Vaccine).
- Nhiều bà mẹ khước từ tiêm vắc
xin Sởi-Quai bị-rubella vì nghỉ rằng trẻ đã tiêm ngừa sởi lúc 9 tháng tuổi.
Trong khi chúng ta cần biết nếu chỉ tiêm một mũi sởi chỉ có hiệu quả bảo vệ
85%. Nếu nhắc thêm 01 mũi lúc 18 tháng tuổi trở lên hiệu quả bảo vệ mới đạt
95%.
- Một số bà mẹ không cho trẻ
tiêm sởi lúc 9 tháng tuổi mà đợi trẻ đủ 12 tháng tuổi để tiêm dịch vụ vắc xin
ngừa cả 3 bệnh sởi, quai bị, rubella. Điều này là sai lầm vì khoảng thời gian từ
9 tháng đến 1 tuổi là rất dễ mắc bệnh sởi.
- Chúng ta cần biết rằng đối với
bà mẹ có được tiêm phòng sởi đủ liều sẽ truyền kháng thể sang thai nhi khi có
thai và kháng thể này bảo vệ cho trẻ dưới 9 tháng không mắc bệnh sởi sớm. Trong
thời gian qua có nhiều trẻ dưới 9 tháng tuổi mắc bệnh sởi đó là do bà mẹ không
có miễn dịch phòng sởi.
- Tỷ lệ lây lan của bệnh sởi rất
cao, hầu như người nào chưa có miễn dịch phòng sởi có tiếp xúc bệnh nhân sởi
thì gần như chắc chắn mắc bệnh. Vì vậy kể cả người lớn đều cần được tiêm phòng
vắc xin ngừa sởi.
- Một vấn đề hiện nay làm ảnh hửng
đến hiệu quả chương trình tiêm chủng và không tốt về mặt miễn dịch là tâm lý ngại
tiêm vắc xin 5 trong 1 miễn phí vì cho rằng vắc xin có nhiều phản ứng sau tiêm dẫn
đến trì hoản tiêm chủng đợi tiêm vắc xin dịch vụ 6 trong 1. Sự khác biệt này là
do vắc xin 5 trong 1 chương trình có thành vắc xin ho gà toàn tế bào còn trong
vắc xin 6 trong 1 dịch vụ là thành phần vô bào. Tuy nhiên chúng ta cần biết
theo Tổ chức Y tế thế giới về mặt miễn dịch vắc xin có thành phần ho gà toàn tế
bào sẽ tạo miễn dịch tốt và lâu bền hơn vắc xin có thành phần ho gà vô bào.
Nguyễn Thi Văn Văn - TTYT