1.Non sông gấm vóc Việt
Nam do phụ nữ ta trẻ cũng như già, ra sức dệt thêu mà thêm tốt đẹp, rực rỡ
2. Nói phụ nữ là nói
phân nửa xã hội. Nếu không giải phóng phụ nữ thì không giải phóng một nửa loài
người. Nếu không giải phóng phụ nữ là xây dựng chủ nghĩa xã hội chỉ một
nửa.
... Về phần mình,
chị em phụ nữ không nên ngồi chờ Chính phủ, chờ Đảng ra chỉ thị giải phóng cho
mình, mà tự mình phải tự cường, phải đấu tranh.
Bài nói tại Hội nghị cán
bộ thảo luận Luật Hôn nhân và gia đình ngày 10-10-1959
3. ...Ngay từ khi mới
thành lập, Đảng ta đã nêu rõ chính sách nam nữ bình đẳng, Hiến pháp ta đã xác
định chính sách đó. Trong mọi việc, Đảng và Chính phủ ta luôn luôn quan tâm giúp
đỡ phụ nữ. Vậy chị em phụ nữ ta phải nhận rõ địa vị làm người chủ và nhiệm vụ
người làm chủ nước nhà; phải có quyết tâm mới, đạo đức mới, tác phong mới để
làm trọn nghĩa vụ mới của mình là góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng chủ
nghĩa xã hội...
Bài nói chuyện tại Đại
hội Phụ nữ toàn quốc lần thứ IIIngày 9-3-1961.
4. Phụ nữ cũng là người
chủ nước nhà. Để xứng đáng là người chủ thì chị em phải ra sức tăng gia sản
xuất, thực hành tiết kiệm...
5. Phụ nữ cần phải xung
phong trong việc xây dựng đời sống mới. Ở miền núi đang còn những phong tục
không tốt do bọn phong kiến để lại, như: ma chay, cúng bái rất tốn kém. Cưới
vợ, gả chồng quá sớm. Vệ sinh phòng bệnh, v.v... còn kém. Đó là những mê tín và
hủ tục nên xóa bỏ, để xây dựng mỹ tục thuần phong.
6. Đoàn kết là sức mạnh.
Đồng bào miền núi, trước hết là chị em phụ nữ, cần phải đoàn kết chặt chẽ,
thương yêu giúp đỡ lẫn nhau. Đoàn kết giữa dân tộc mình, đoàn kết giữa các dân
tộc. Đoàn kết với đồng bào miền xuôi lên phát triển kinh tế miền núi...
7. Để làm tốt những việc
nói trên, chị em phải cố gắng học tập. Học văn hóa, học chính trị, học nghề
nghiệp. Nếu không học thì không tiến bộ. Có quyết tâm thì nhất định học được...
Nói chuyện Hội nghị cán
bộ phụ nữ miền núi, ngày 19-3-1964
8. Phụ nữ ta còn có một
số nhược điểm như bỡ ngỡ, lúng túng, tự ti, thiếu tin tưởng vào khả năng của
mình; mặt khác, phụ nữ cũng gặp nhiều khó khăn về gia đình, con cái. Muốn giải
quyết khó khăn không nên ỷ lại vào Đảng, Chính phủ mà phải quyết tâm học tập,
phát huy sáng kiến, tin tưởng ở khả năng mình, nâng cao tinh thần tập thể, đoàn
kết giúp đỡ nhau để giải quyết mọi khó khăn của phụ nữ trong công tác chính
quyền…
Nói chuyện tại Hội nghị
các đại biểu phụ nữ tham gia công tác chính quyền toàn miền Bắc ngày 1-8-1960
9. Phụ nữ phải nâng cao
tinh thần làm chủ, cố gắng học tập và phấn đấu; phải xoá bỏ tư tưởng bảo thủ,
tự ti; phải phát triển chí khí tự cường, tự lập. Có như thế phong trào “Năm
tốt” sẽ ngày càng lan rộng, ăn sâu và sẽ thực hiện 100% bình quyền, bình đẳng
Phát biểu tại Đại hội
liên hoan Phụ nữ “năm tốt” (ngày 30/4/1964)
10. …Nhiều người lầm
tưởng đó là một việc dễ, chỉ: Hôm nay anh nấu cơm, rửa bát, quét nhà, hôm sau
em quét nhà, nấu cơm, rửa bát, thế là bình đẳng bình quyền. Lầm to!
Đó là một cuộc cách mạng
khá to và khó.
Vì trọng trai khinh gái
là một thói quen mấy nghìn năm để lại. Vì nó ăn sâu trong đầu óc của mọi người,
mọi gia đình, mọi tầng lớp xã hội....
Vũ lực của cuộc cách
mạng này là sự tiến bộ về chính trị, kinh tế, văn hóa, pháp luật. Phải cách
mạng từng người, từng gia đình, đến toàn dân. Dù to và khó nhưng nhất định
thành công.
Bài viết "Nam nữ
bình quyền" năm 1952
11. Mỗi một người và tất
cả phụ nữ phải hăng hái nhận lấy trách nhiệm của người làm chủ đất nước, tức là
phải ra sức thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm để xây dựng nước
nhà, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Muốn làm tròn nhiệm vụ vẻ vang đó, phụ nữ ta
phải xoá bỏ cái tâm lý tự ti và ỷ lại; phải có ý chí tự cường, tự lập; phải
nâng cao lên mãi trình độ chính trị, văn hóa, kỹ thuật
Phát biểu tại tại Đại
hội Phụ nữ toàn quốc lần thứ III, tháng 3/1961
12. Phụ nữ Việt Nam ta
sẵn có truyền thống đấu tranh anh dũng và lao động cần cù. Trong kháng chiến,
phụ nữ ta từ Bắc đến Nam đều hăng hái tham gia đánh giặc cứu nước” (…) Phụ nữ
ta cần phải cố gắng nhiều để theo kịp chị em các nước bạn, góp phần nhiều hơn
nữa trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Thư gửi phụ nữ toàn quốc
nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Quốc tế Phụ nữ.
Khẳng định vai trò quan
trọng của phụ nữ trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc, Người từng viết trong
Thư gửi phụ nữ nhân dịp kỷ niệm Hai Bà Trưng và ngày Quốc tế Phụ nữ (ngày
8/3/1952): “Non sông gấm vóc Việt Nam do phụ nữ ta, trẻ cũng như già, ra sức
dệt thêu mà thêm tốt đẹp, rực rỡ” . Điều này một lần nữa được Người khẳng định
trong sách "Lịch sử nước ta": "Phụ nữ ta chẳng tầm thường. Ðánh
Ðông, dẹp Bắc làm gương để đời". Từ ngàn xưa, phụ nữ Việt Nam đã có truyền
thống yêu nước; Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhắc đến truyền thống quý báu ấy tại Lễ
kỷ niệm ngày thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (20/10/1966): “Từ đầu thế
kỷ thứ nhất, Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa đánh giặc cứu nước, cứu dân, cho
đến ngày hôm nay mỗi khi nước nhà gặp nguy nan, thì phụ nữ ta hăng hái đứng
lên, góp phần xứng đáng của mình vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. Do đó ta có
câu tục ngữ rất hùng hồn: “Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh”.
Phát biểu tại Đại hội
những phụ nữ xuất sắc trong phong trào “Ba đảm đang” của Thủ đô ngày 2/12/1965,
Bác nói: “Dân tộc Việt Nam là một dân tộc anh hùng… Phụ nữ Việt Nam là phụ nữ
anh hùng”. Trong bài nói tại Đại hội liên hoan phụ nữ “Năm tốt”, ngày
30/4/1964, Bác khẳng định: “Dưới sự lãnh đạo của Đảng, phụ nữ ta đã góp phần
khá lớn làm cho cách mạng thành công, kháng chiến thắng lợi vẻ vang (…) Trong
hàng ngũ vẻ vang những anh hùng quân đội, anh hùng lao động, chiến sĩ thi đua
và lao động tiên tiến đều có phụ nữ. Phụ nữ ta tham gia ngày càng đông và càng
đắc lực trong các ngành kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội”.
Ghi nhớ công lao to lớn
của những bà mẹ Việt Nam Anh hùng, ngày 19/10/1966, tại Lễ kỷ niệm lần thứ 20
Ngày thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Người nhấn mạnh: “Nhân dân ta rất
biết ơn các bà mẹ cả hai miền Nam – Bắc đã sinh đẻ và nuôi dạy những thế hệ anh
hùng của cả nước ta”.
Không chỉ khẳng định vai
trò, vị trí của người phụ nữ trong các phong trào cách mạng cũng như trong sự
nghiệp xây dựng đất nước, Bác Hồ còn quan tâm sâu sắc đến phong trào đấu tranh
đòi quyền bình đẳng nam nữ. Ngày 9/3/1961, khi nói chuyện với các đại biểu dự
Đại hội Phụ nữ toàn quốc lần thứ III, Bác căn dặn: “Ngay từ khi mới thành lập,
Đảng ta đã nêu rõ chính sách nam nữ bình đẳng. Hiến pháp ta đã xác định chính
sách đó. Trong mọi việc, Đảng và Chính phủ ta luôn luôn quan tâm giúp đỡ phụ
nữ. Vậy chị em phụ nữ ta phải nhận rõ địa vị làm người chủ và nhiệm vụ người
làm chủ nước nhà; phải có quyết tâm mới, đạo đức mới, tác phong mới để làm trọn
nghĩa vụ mới của mình là góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã
hội và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà, trước mắt là thi đua hoàn thành
tốt kế hoạch năm nay, để làm đà tốt cho cả kế hoạch 5 năm, để xây dựng đời sống
tươi vui hạnh phúc cho nhân dân ta, cho con cháu ta”.
Báo Nhân Dân, số 3199,
ngày 28/12/1962 có đăng bài viết của Bác “Phải thật sự bảo đảm quyền lợi của
phụ nữ” dưới bút danh T.L., trong đó có đoạn viết: “Ngày xưa, Bà Trưng, Bà
Triệu, đã phất cờ khởi nghĩa, đánh giặc, cứu dân. Trong lịch sử của dân tộc ta
nhất là những thời kỳ cách mạng và kháng chiến, phụ nữ đã rất dũng cảm. Hiện nay,
phụ nữ đang góp phần to lớn trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền
Bắc và đấu tranh chống Mỹ – Diệm ở miền Nam.(…) Dưới chế độ xã hội chủ nghĩa
của chúng ta, phụ nữ đã được giải phóng. Hiến pháp đã quy định rõ quyền bình
đẳng của phụ nữ. Luật Hôn nhân và gia đình đã công bố rõ ràng…”.
Quan tâm sâu sắc tới phụ
nữ, Bác luôn đấu tranh để phụ nữ được hưởng quyền bình đẳng với nam giới. Trong
bài nói với đồng bào và cán bộ tỉnh Thái Bình, ngày 1/1/1967, Bác nhắc nhở:
“Phải kính trọng phụ nữ. Chúng ta làm cách mạng là để tranh lấy bình quyền bình
đẳng, trai gái đều ngang quyền như nhau. Lênin dạy chúng ta: phụ nữ là một nửa
xã hội. Nếu phụ nữ chưa được giải phóng thì xã hội chưa được giải phóng cả. Phụ
nữ thì phải tự mình phấn đấu giữ gìn quyền bình đẳng với đàn ông. Đàn ông phải
kính trọng phụ nữ”.
Để phát huy vai trò của
phụ nữ, tại Đại hội Phụ nữ toàn quốc lần thứ III, Bác căn dặn: “Mỗi một người
và tất cả phụ nữ phải hăng hái nhận lấy trách nhiệm của người làm chủ đất nước,
tức là phải ra sức thi đua tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm để xây dựng
nước nhà, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Muốn làm tròn nhiệm vụ vẻ vang đó, phụ nữ
ta phải xoá bỏ cái tâm lý tự ty và ỷ lại; phải có ý chí tự cường, tự lập; phải
nâng cao lên mãi trình độ chính trị, văn hóa, kỹ thuật (…) Vậy chị em phụ nữ ta
phải nhận rõ địa vị người làm chủ và nhiệm vụ người làm chủ nước nhà; phải có
quyết tâm mới, đạo đức mới, tác phong mới để làm trọn nghĩa vụ mới của mình là
góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực
hiện thống nhất nước nhà”.
Trong Thư gửi phụ nữ
toàn quốc nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Quốc tế Phụ nữ, Người khen ngợi và động
viên: “Phụ nữ Việt Nam ta sẵn có truyền thống đấu tranh anh dũng và lao động
cần cù. Trong kháng chiến, phụ nữ ta từ Bắc đến Nam đều hăng hái tham gia đánh
giặc cứu nước” (…) Phụ nữ ta cần phải cố gắng nhiều để theo kịp chị em các nước
bạn, góp phần nhiều hơn nữa trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội”.
Bác Hồ phê phán mạnh
mẽ vấn đề bạo hành trong gia đình, nhất là hiện tượng chồng đánh
vợ. Bác viết “Khinh rẻ phụ nữ, và dã man nhất là thói đánh vợ…
Những thói dã man đánh vợ và ép con cần phải chấm dứt. Lợi quyền
của phụ nữ cần được thực sự bảo đảm”.
Trong Di chúc, Người
biểu dương tinh thần chiến đấu, hy sinh và căn dặn toàn dân phải quan
tâm, chăm sóc phụ nữ: “Trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước, phụ nữ
đảm đang ta đã góp phần xứng đáng trong chiến đấu và trong sản xuất.
Đảng và Chính phủ cần phải có kế hoạch thiết thực để bồi dưỡng,
cất nhắc và giúp đỡ để ngày càng nhiều phụ nữ phụ trách mọi công
việc lãnh đạo. Bản thân phụ nữ phải cố gắng vươn lên. Đó là một
cuộc cách mạng đưa đến quyền bình đẳng thật sự cho phụ nữ”.
Trong những năm qua,
không phụ lòng tin yêu và sự kỳ vọng của Bác, chị em phụ nữ đã ra sức học tập,
rèn luyện, vươn lên khẳng định vai trò và vị thế của mình trong xã hội. Đảng và
Nhà nước ta cũng luôn tạo điều kiện cho sự phát triển của phụ nữ, thông qua các
chủ trương, chính sách về phụ nữ, về bình đẳng giới nhằm phát huy vai trò của
phụ nữ. Không chỉ là những người vợ, người mẹ đảm đang trong gia đình, nhiều
phụ nữ đã đạt được những thành tích nổi bật, được xã hội ghi nhận trong nhiều
lĩnh vực như: chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ…
Với sự quan tâm của Đảng
và Nhà nước, sự nỗ lực của chị em phụ nữ cả nước, công tác phụ nữ trong những
năm qua đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, góp phần quan trọng vào công cuộc
xóa đói giảm nghèo, xây dựng và phát triển đất nước. Ðể phong trào phụ nữ tiếp
tục phát triển, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, các cấp ủy đảng, chính quyền, các bộ, ban, ngành và Hội Liên hiệp Phụ nữ
Việt Nam cần phối hợp, tạo điều kiện để phụ nữ có cơ hội cống hiến nhiều hơn
cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tiếp tục phát huy truyền thống
"Anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang" trong thời kỳ mới, xứng
đáng với tám chữ vàng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành tặng phụ nữ Việt Nam.
BTGHULT