Vào
mùa xuân năm 1931, ở thời điểm từ ngày 20 đến 26-3-1931, khi tiến hành hội nghị
Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ hai, cuộc họp đã dành một phần quan trọng
trong chương trình làm việc để bàn về công tác thanh niên và đi đến những quyết
định có ý nghĩa đặc biệt, như các cấp bộ Đảng từ Trung ương đến địa phương phải
cử ngay các ủy viên của Đảng phụ trách công tác Đoàn. Trước sự phát triển và
lớn mạnh của phong trào Đoàn trên cả 3 miền Bắc, Trung, Nam ở nước ta xuất hiện
nhiều tổ chức Đoàn cơ sở với khoảng hơn 1.500 đoàn viên và một số địa phương đã
hình thành hệ thống tổ chức Đoàn xã, huyện lên đến tỉnh. Đến cuối năm 1931, số
lượng đoàn viên trên cả nước lên đến hơn 2.500 đồng chí, chứng tỏ sự tác động
tích cực của Hội nghị Trung ương lần thứ hai (tháng 3/1931).
Sự
ra đời của Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông Dương đã đáp ứng kịp thời những đòi
hỏi cấp bách của phong trào thanh niên nước ta bấy giờ. Được Bộ Chính trị Trung
ương Đảng và Bác Hồ cho phép thể theo đề nghị của Ban Thường vụ Trung ương Đoàn
Thanh niên Lao động Việt Nam. Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ 3 họp từ ngày
22-25/3/1961, đã quyết định lấy ngày 26/3/1931 (một ngày trong thời gian cuối
của Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 2 đã dành để bàn bạc và quyết định những
vấn đề rất quan trọng đối với công tác vận động thanh niên) làm ngày thành lập
Đoàn hàng năm.
Từ
ngày 26/3/1931 đến nay, để phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ của từng thời kỳ cách
mạng, Đoàn đã đổi tên nhiều lần:
-Từ
1931 - 1936: Đoàn Thanh niên Cộng sản Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Đông
Dương.
-Từ 1937 - 1939: Đoàn Thanh niên Dân chủ Đông Dương.
-Từ tháng 5/1941 - 1956: Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt
Nam.
-Từ 25/10/1956 - 1970: Đoàn Thanh niên Lao động Việt
Nam.
-Từ 3/2/1970 - 1976: Đoàn Thanh niên Lao động Hồ Chí
Minh
-Từ
12/1976 đến nay: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Bác Hồ tham dự Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ III Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam
Những
thế hệ thanh niên kế tiếp nhau đã chiến đấu anh dũng vì độc lập tự do của Tổ
Quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Đó là lớp thanh niên cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh
mà tiêu biểu là Võ Thị Sáu, Trần Văn Ơn, Cù Chính Lan, Bế Văn Đàn, Phan Đình
Giót. Đó là thế hệ thanh niên anh hùng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước
với những người con ưu tú như Nguyễn Văn Trỗi, Nguyễn Viết Xuân, Thái Văn A …
Với
các phong trào “Thanh niên xung phong tình nguyện”, “Ba sẵn sàng”, “Năm xung
kích”, “Thanh niên kiên cường thắng Mỹ”, “Quyết thắng”. Thế hệ thứ 3 này có mặt
đông đảo trong cuộc tổng tấn công và nổi dậy thần tốc mùa xuân 1975 giải phóng
hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước.
Trong
công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, hành chục triệu đoàn viên đã hăng hái dấy
lên phong trào “Ba xung kích làm chủ tập thể”, “Thanh niên lao động sáng tạo”
đẩy mạnh thi đua sản xuất và tiết kiệm, thể hiện ý chí tiến công của tuổi trẻ
dưới lá cờ vẻ vang của Đảng.
Trong
công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã
động viên tổ chức thế hệ trẻ, tham gia tích cực các phong trào: “Thanh niên
nông thôn sản xuất kinh doanh giỏi”, phong trào CKT (chất lượng, kiểu dáng,
tiết kiệm) trong thanh niên công nhân, phong trào “Xứng danh anh bộ đội cụ Hồ”
trong thanh niên quân đội, phong trào “Tuổi trẻ công an hành động cách mạng
theo 6 điều Bác Hồ dạy, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện”, “Cuộc vận động 3
mục tiêu dân số - sức khỏe - môi trường”. Các phong trào này bước đầu gây được
nhiều ấn tượng tốt đẹp trong nhân dân, khẳng định vai trò quan trọng chiến lược
của thanh niên trong tình hình mới.
Từ
ngày thành lập đến nay Đoàn Thanh niên đã tổ chức 11 lần Đại hội. Năm 2017 Đại
hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI, nhiệm kỳ 2017 - 2022;
Tham dự Đại hội có 999 đại biểu là những cán
bộ, đoàn viên ưu tú đại diện cho hơn 6,4 triệu đoàn viên và gần 24 triệu thanh
niên Việt Nam trong và ngoài nước. Chủ đề đại hội cũng là tiêu đề báo cáo chính
trị là: Tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng; Xây dựng Đoàn vững mạnh; Đoàn
kết, phát huy thanh niên xung kích, tình nguyện, sáng tạo xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Khẩu hiệu hành động của Đại hội là: Tiên phong
- Bản lĩnh - Đoàn kết - Sáng tạo - Phát triển. Đại hội bầu Đoàn Chủ tịch Đại hội gồm 19 đồng chí; bầu
Đoàn Thư ký gồm 5 đồng chí.
HC-BTGHU