Công tác dân số thời gian qua thu nhiều thành tựu
quan trọng đáp ứng được chiến lược dân số và kế hoạch hoá gia đình. Nghị quyết
21-NQ/TW về công tác dân số trong tình hình mới của hội nghị Trung ương 6 khoá
XII xác định “Tiếp tục chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hoá gia
đình sang Dân số và phát triển”. Đây là bước chuyển có tính thay đổi rất lớn,
đánh dấu một giai đoạn mới của chính sách dân số.
Hình ảnh Đội thi TTYT Long Thành được Giải nhất Hội thi “Tìm hiểu kiến thức
SKSS”
Nội dung trọng tâm của chính sách dân số và phát
triển là “duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về
mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già
hoá dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số”.
Sáu mục tiêu cần thực hiện trong thời gian chuyển
hướng dân số và phát triển đó là:
- Duy trì vững chắc mức sinh thay thế: trước đây
chính sách dân số đặt mục tiêu chính là giảm sinh với mục tiêu đạt mức sinh
thay thế là 2,1. Chúng ta hay nhắc đến khẩu hiệu mỗi cặp vợ chồng chỉ có 01 đến
02 con. Điều này Việt Nam đã đạt được năm 2005
và duy trì được suốt 15 năm qua. Tuy nhiên trên thực tế mức sinh thay thế này
rất khác nhau ở các vùng. Vùng Đông Nam Bộ năm 2019 đạt 1,56 con trên 01 phụ
nữ, trong khi một số vùng ở Tây nguyên, miền núi tỷ lệ này còn ở mức 2,43.
- Cần phải đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân
bằng tự nhiên, sự khác biệt của tỷ lệ dân số nam và nữ hợp lý nhằm đảm bảo phân
công lao động hiệu quả hướng tới sự bình đẳng nam nữ thật sự. Tỷ số này theo
quy luật tự nhiên là 103 – 107, có nghĩa là nếu sinh 100 bé gái thì tương ứng
cần có 103 – 107 trẻ trai được sinh. Hiện nay ở nước ta xu hướng này lại đang
tăng lên 111,5 trong năm 2019.
- Tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, đó là khi
những người trong độ tuổi từ 15 – 64 tuổi chiếm từ 2/3 dân số trở lên. Tỷ lệ
này ở nước hiện nay tăng từ 52% lên 68%. Làm thế nào để tận dụng cơ hội này để
thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội là vấn đề hết sức cấp thiết.
- Thích ứng với quá trình già hoá dân số, khi dân
số già sẽ làm thay đổi tình trạng kinh tế xã hội. Nước ta đã bước vào quá trình
già hoá dân số từ năm 2011 khi số người trên 65 tuổi đạt 7% dân số và là một
trong những quốc gia có tốc độ già hoá dân số nhanh nhất. Già hoá dân số đặt ra
nhiều vấn đề cần giải quyết trong đó có vấn đề chăm sóc sức khoẻ người cao tuổi.
- Phân bố dân số hợp lý cũng là vấn đề đặt ra cho
công tác dân số khi nước ta có quy mô dân số lớn và mật độ dân số rất cao. Hiện
nay dân số tập trung vào một số vùng và thành phố xảy ra sự chênh lệch mật độ
dân số giữa các vùng, các quận/huyện ngày càng lớn.
- Nâng cao chất lượng dân số là yêu cầu cấp thiết hiện nay khi mà chất lượng dân số là sự phản
ánh các đặc trưng về thể chất, trí tuệ, tinh thần của toàn bộ dân số.
Tại huyện Long Thành qua thực hiện chính sách dân
số - kế hoạch hoá gia đình từ nhiều năm qua, chúng ta đã đạt được nhiều thành
tựu. Tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên dưới 1%, tỷ lệ cặp vợ chồng áp dụng các
biện pháp tránh thai đạt 78%, tỷ lệ sinh chỉ còn 1,52%.
Việc chuyển trọng tâm chính sách dân số từ dân số
kế hoạch hoá gia đình sang dân số và phát triển là một sự thay đổi lớn mang
tính đột phá. Việc thực hiện đạt các mục tiêu trên sẽ góp phần nâng cao chất
lượng dân số nhằm giải quyết tốt mối quan hệ hai chiều giữa một bên là dân số (quy mô, cơ cấu, phân bố,
chất lượng dân số, mức sinh, mức chết, di cư) và bên kia là
phát triển (bao gồm tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội, bền vững về môi
trường, đảm bảo an ninh quốc phòng).
Quán triệt các mục tiêu trên trong thời gian tới,
ngành y tế Long Thành sẽ tham mưu tích cực cấp uỷ, chính quyền và tranh thủ sự
phối hợp của các ngành, đoàn thể triển khai các giải pháp và hoạt động đồng bộ
trên địa bàn. Trọng tâm là cũng cố mạng lưới cán bộ chuyên trách, cộng tác viên
dân số tại địa phương; cung cấp các nguồn lực để huy động cộng đồng cùng tham
gia thực hiện.
Nguyễn Thi Văn Văn – Trung tâm
Y tế Long Thành