Thời gian qua, công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện Long Thành đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Huyện đã đẩy mạnh kiểm soát, giảm thiểu các nguồn gây ô nhiễm; kiểm tra, giám sát việc thực hiện báo cáo đánh giá tác động môi trường... Tuy nhiên, vẫn còn những khó khăn, bất cập cần được tháo gỡ. Trong đó những vướng mắc về quy chế quản lý, các cơ chế chính sách trong thu gom, xử lý rác thải trở thành vấn đề nan giải đáng lưu tâm.

Trên địa bàn huyện hiện có 11 HTX và 02 đơn vị tư nhân thực hiện công tác thu gom rác. Đồng thời có 07 điểm trung chuyển rác thải sinh hoạt nằm tại các địa phương: Tân Hiệp, Long Phước, Long An, Bình Sơn, Bình An, Cẩm Đường, Lộc An và 02 điểm giao tiếp rác tại xã Phước Bình và Long Đức. Số hộ đăng ký thu gom rác thải sinh hoạt trên địa bàn là 51.885 hộ/62.438 hộ, đạt 83%. Theo báo cáo của Phòng Tài nguyên Môi trường huyện về kết quả thực hiện công tác thu gom, vận chuyển, phân loại, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện từ năm 2022 đến nay cho thấy công tác thu gom, xử lý, phân loại rác thải sinh hoạt trên địa bàn huyện đã dần đi vào nề nếp, tạo được những chuyển biến tích cực và đạt được một số kết quả bước dầu quan trọng. Trong đó có việc triển khai thực hiện kế hoạch phân loại chất thải rắn tại nguồn đến các hộ dân trên địa bàn các xã, thị trấn, cơ quan hành chính, các trường mầm non, tiểu học, THCS, THPT trên địa bàn huyện với số lượng 5.321 hộ và 36.600 kg/1 ngày. Huyện cũng đã thực hiện chuyển đổi màu sơn phương tiện thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt phân loại theo đúng quy định. Cùng với đó bố trí thùng rác theo 02 nhóm: nhóm chất thải thực phẩm và nhóm chất thải rắn sinh hoạt thông thường, hướng dẫn, yêu cầu các siêu thị, trung tâm thương mại, nhà hàng quán ăn thực hiện phân loại theo 2 nhóm trên. Song song đó, lập gói thầu mua 700 thùng rác trang bị cho các xã để thực hiện phân loại rác thải tại nguồn và bàn giao 70 thùng đựng chất thải làm điểm thu hồi chất thại nguy hại phát sinh từ hoạt động phân loại chất thải rắn từ các hộ dân.

 

Từ việc ký hợp đồng với Công ty Cổ phần môi trường Sonadezi – đơn vị vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt gói thầu xúc, vận chuyển rác thải sinh hoạt trên địa bàn huyện với đơn giá 270 ngàn đồng/tấn, trong năm 2022, khối lượng rác thải sinh hoạt được xử lý trên địa bàn huyện là 53,3 ngàn tấn với tổng kinh phí thực hiện trên 28 tỷ đồng. Tính riêng trong quý I/2023, khối lượng rác thải sinh hoạt được xử lý là 17 ngàn tấn với tổng kinh phí thực hiện 4,9 tỷ đồng.

Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, qua giám sát tại các địa phương, đặc biệt ở các địa điểm tập trung xử lý rác trên địa bàn huyện: Bàu Cạn và Long Phước, vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn ảnh hưởng đến công tác thu gom, vận chuyển, xử lý, phân loại rác thải. Cụ thể số hộ tham gia đăng ký thu gom rác thải ở các xã còn thấp, như Bàu Cạn và Bình An: chỉ có 50% số hộ dân trên địa bàn xã tham gia. Đồng thời có đến 17% số hộ dân trên địa bàn huyện đăng ký tự xử lý rác tại nhà, trong vườn. Bên cạnh đó các đơn vị thu gom rác sử dụng không đúng xe chuyên dụng nên còn xảy ra tình trạng rỉ nước, rơi vãi rác trong quá trình vận chuyển. Công nhân thu góm rác chưa có dụng cụ chuyên dùng, chủ yếu là sử dụng bằng tay. Mặt khác, việc trang bị thùng rác tại các xã vẫn chưa phát huy hiệu quả như mong muốn. Mặc dù thùng rác được bố trí với mật độ đảm bảo nhưng đa số người dân không bỏ rác vào thùng mà vẫn vứt rác phía ngoài. Đối với việc phân loại rác sinh hoạt tại nguồn hiện nay vẫn chưa có khu tập kết rác riêng sau phân loại, do đó tỷ lệ này đạt thấp, chỉ 5%/ tổng số hộ dân toàn huyện.

 

Một vấn đề khác gây khó khăn cho công tác thu gom rác là tình trạng mức phí thu gom không thống nhất, mỗi nơi một giá do các đơn vị thu gom rác tự thỏa thuận với người dân. Có nơi 40 ngàn, có nơi 30 ngàn/tháng. Tần suất thu gom còn thưa, chỉ 2 lần/tuần đối với khu vực xa dân cư, trong khi quy định hiện hành tối thiểu phải 3 lần/tuần, điều này một phần làm ảnh hưởng đến việc môi trường trên địa bàn bị ô nhiễm. Ngoài ra còn có một số khó khăn khác như: hiện một số địa phương đến nay vẫn chưa triển khai quy chế quản lý chất thải rắn sinh hoạt sinh hoạt trên địa bàn huyện, từ đó lung túng trong thực hiện công tác quản lý nhà nước về môi trường tại địa phương; vẫn còn rất nhiều xã chưa thực hiện ký hợp đồng với đơn vị thu gom rác ở nơi công cộng nên còn tình trạng rác tràn lan ở các nơi nhiều ngày liền. Qua rà soát và kiểm tra thực tế cho thấy tại một số địa phương có sự chênh lệch lớn khối lượng rác thải được thu gom và tập kết vào điểm trung chuyển so với khối lượng rác đã tổ chức cân đo, xác định thực tế.

Khối lượng rác thải được thu gom và tập kết hiện nay chênh lệch khá lớn so với khối lượng rác được cân đo, xác định thực tế

Từ thực tế trên, để tháo gỡ những vướng mắc trong công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn, cần thiết phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để cải thiện ô nhiễm môi trường, nâng cao hiệu quả công tác thu gom, vận chuyển, xử lý rác thải sinh hoạt tại địa phương. Trong đó khẩn trương hướng dẫn Công ty Cổ phần Dịch vụ Sonadezi hoàn thiện các thủ tục liên quan để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các hạng mục, công trình xử lý rác thải và yêu cầu Công ty TNHH TMDV Phúc Thiên Long khẩn trương thực hiện đầu tư các hạng mục công trình để xử lý rác thải theo đúng tiến độ của Giấy chứng nhận đầu tư, xử lý rác thải sinh hoạt đạt tỷ lệ chôn lấp dưới 15%. Cùng với đó cần sớm điều chỉnh Quy chế quản lý chất thải rắn sinh hoạt theo tình hình thực tế hiện nay và cập nhật các quy định pháp luật đã được thay thế theo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; Triển khai xây dựng 02 điểm trung chuyển chất thải rắn sinh hoạt theo cụm đạt quy chuẩn tại xã Bàu Cạn và Long Đức; hướng dẫn UBND các xã cải tạo sửa chữa các điểm trung chuyển đã hư hỏng, xuống cấp.

 Song song đó, tổ chức thực hiện nhằm tăng tỷ lệ đăng ký thu gom rác đạt theo Nghị quyết của HĐND huyện và Huyện ủy. Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động của đơn vị thu gom, giám sát khối lượng, nguồn gốc rác thải, tần suất thu gom theo hợp đồng đã ký kết, đảm bảo thực hiện đúng giờ giấc và thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường trong quá trình hoạt động giao tiếp, trung chuyển rác thải; Lắp đặt hệ thống camera nhằm theo dõi, xử lý các trường hợp vứt rác thải không đúng quy định lồng ghép chung với đề án lắp camera an ninh.

Ngoài ra, tiếp tục phối hợp với các ban ngành đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội huyện thực hiện các chương trình liên tịch truyền thông môi trường, tổ chức lớp tập huấn phổ biến kiến thức pháp luật. Tuyên truyền trên hệ thống loa đài, các panô điện tử và xe lưu động để người dân thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn theo Kế hoạch đã được UBND huyện ban hành và các văn bản hướng dẫn của phòng Tài nguyên và Môi trường.

 

Để hoạt động “làm sạch môi trường” thực sự bền vững, các ban ngành, địa phương cần xác định việc xử lý rác thải rắn sinh hoạt tại nguồn hiện nay cần phải đồng bộ hơn từ “gốc” tới "ngọn."Trong giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2040, huyện Long Thành tiếp tục đầu tư 02 điểm trung chuyển đạt quy chuẩn theo cụm tại xã Bàu Cạn và khu 15 xã Long Đức. Đồng thời xây dựng các điểm trung chuyển theo công nghệ tiên tiến, hiện đại như các thành phố lớn, hướng tới xây dựng và bảo vệ môi trường xanh- sạch - đẹp, xây dựng đô thị văn minh, hiện đại.

Phương Mai - TTVHTT&TT huyện Long Thành