Dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành được Quốc hội thống nhất thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 94/2015/QH13 ngày 25/06/2015. Mục tiêu dự án là xây dựng Cảng hàng không Quốc tế Long Thành đạt tiêu chuẩn cấp 4F; là sân bay quan trọng của nội địa, hướng tới trở thành điểm trung chuyển hàng không quốc tế của khu vực, có công suất 100 triệu khách/năm và 5 triệu tấn hàng hóa/năm.

Là dự án có quy mô hàng đầu trong khu vực và thế giới, dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành có tổng diện tích gần 5.000 ha, trong đó: Giai đoạn 1 là 2.532 ha (bao gồm 1.810 ha xây dựng Cảng hàng không và 722 ha dự trữ đất dôi dư), giai đoạn còn lại hơn 2.414 ha. Cơ cấu theo chủ sử dụng đất gồm:

- Đất hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư hơn 2.910 ha (tương đương 7.211 trường hợp), chiếm tỷ lệ 58,8% diện tích đất thu hồi, do Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Long Thành thực hiện;

- Đất tổ chức hơn 1.955 ha, chiếm tỷ lệ 39,5% diện tích thu hồi, do Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Đồng Nai thực hiện;

- Đất giao thông, sông suối (do Ủy ban nhân dân xã Bình Sơn quản lý, không bồi thường, hỗ trợ) là 80,39 ha, chiếm tỷ lệ 1,7 % diện tích thu hồi.

Quy hoạch chi tiết xây dựng dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành

Đối với Dự án tuyến giao thông kết nối Cảng hàng không Quốc tế Long Thành là Tuyến số 01 và Tuyến số 02. Diện tích thu hồi Tuyến số 01 là 66,45 ha/321 trường hợp, thuộc địa bàn xã Long An và xã Long Phước với chiều dài khoảng 3,8 km và Tuyến số 02 là 59,68 ha/451 trường hợp thuộc địa bàn xã Long An với tổng chiều dài khoảng 3,5 km.

- Ngày 14/10/2017, Thủ tướng Chính phủ có Văn bản số 1572/TTg-CN về việc phê duyệt khung chính sách và báo cáo Quốc Hội về báo cáo nghiên cứu khả thi án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư Cảng hàng không Quốc tế Long Thành.

- Ngày 24/11/2017, Quốc Hội ban hành Nghị quyết số 53/2017/QH14 về báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư Cảng hàng không Quốc tế Long Thành.

- Ngày 06/11/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1487/QĐ-TTg về việc phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư Cảng hàng không Quốc tế Long Thành.

- Ngày 20/9/2017, Ban thường vụ tỉnh ủy Đồng Nai ban hành Chỉ thị số 25– CT/TU về việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, Chính quyền trong việc triển khai thực hiện chủ trương đầu tư dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành.

- Ngày 06/12/2018, UBND tỉnh Đồng Nai ban hành kế hoạch số 13435/KH-UBND về việc triển khai thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư Cảng hàng không Quốc tế Long Thành.

- Ngày 12/12/2018, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai ban hành Quyết định số 4430/QĐ-UBND thành lập ban Chỉ đạo dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư Cảng hàng không Quốc tế Long Thành.

- Ngày 29/05/2019, UBND tỉnh tổ chức lễ công bố Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thành lập, giải thể, điều chỉnh địa giới hành chính một số đơn vị cấp xã thuộc huyện Long Thành. Thực hiện giải thể xã Suối Trầu và sát nhập địa giới hành chính 6 xã trong vùng dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành vào xã Bình Sơn từ ngày 01/06/2019.

Nhà ga hành khách Sân bay Long Thành xây dựng cách điệu hình ảnh hoa sen

Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Ban Thường vụ Huyện ủy Long Thành đã ban hành Công văn số 2628-CV/HU ngày 11/12/2017 về việc “Triển khai thực hiện Chỉ thị số 25-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy” để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành. Qua đó, ngày 14/12/2018, Ban Thường vụ Huyện ủy đã thống nhất chủ trương thành lập Ban chỉ đạo thực hiện dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành và các dự án trọng điểm do đồng chí Bí thư Huyện ủy làm Trưởng ban, đồng chí Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện làm Phó Trưởng ban, đồng chí Phó Bí thư, Chủ tịch UBND huyện làm Phó Trưởng ban Thường trực; đồng thời thành lập 08 Tổ công tác do các đồng chí Ủy viên Thường vụ Huyện ủy hoặc các đồng chí Huyện ủy viên – Phó Chủ tịch UBND huyện làm Tổ trưởng và Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo.

UBND huyện căn cứ chỉ đạo và kế hoạch triển khai của UBND tỉnh, phối kết hợp với các sở, ngành tỉnh chuẩn bị các điều kiện để triển khai các bước theo quy trình thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư của dự án bảo đảm đúng trình tự, quy định của pháp luật và đúng cơ chế đặc thù của dự án, nhất là tập trung đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, không để xảy ra tình trạng các tổ chức, cá nhân, lợi dụng cơ chế đặc thù của dự án để trục lợi trái phép; phối hợp với các sở, ngành chức năng tỉnh triển khai thi công dự án khu Tái định cư Lộc An- Bình Sơn; nghiên cứu, đề xuất phương án huy động cán bộ.

Đối với công tác triển khai thủ tục thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng dự án Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành. UB huyện đã trưng tập 29 lượt công chức, viên chức của các cơ quan, đơn vị, UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện biệt phái tăng cường cho xã Bình Sơn, Trung tâm phát triển quỹ đất. Đồng thời được sự quan tâm của UBND tỉnh, sự hỗ trợ của các sở, ngành có liên quan, đã tiếp nhận 113 lượt công chức, viên chức biệt phái của tỉnh về huyện để tăng cường cho các phòng, ban của huyện Long Thành, UBND xã Bình Sơn thực hiện công tác bồi thường, bỗ trợ, tái định cư. Trên cơ sở đó, UBND huyện Long Thành đã phân công, bố trí nhiệm vụ, điều phối cán bộ, thành lập 08 tổ công tác thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư và 01 tổ tổng hợp thực hiện nhiệm vụ lập phương án, tổng hợp báo cáo...

Tuyên truyền, vận động các cơ sở tôn giáo vùng dự án đồng thuận với chủ trương xây dựng sân bay

Quá trình triển khai công tác bồi thường, thu hồi đất thực hiện dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, Ban Tuyên giáo Huyện ủy đã phối hợp với UBND huyện, các ngành liên quan, Tổ công tác tuyên truyền xây dựng kế hoạch thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng nội dung Chỉ thị số 25-CT/TU của Tỉnh ủy, các chủ trương của Đảng, chính sách của Chính phủ về dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành trong cán bộ, đảng viên, các chức sắc tôn giáo và quần chúng nhân dân; Ban Dân vận Huyện ủy phối hợp với các cấp chính quyền, MTTQ và các đoàn thể tổ chức công tác tuyên truyền, vận động nhân dân vùng dự án đồng thuận và chấp hành tốt các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và các quy định của tỉnh về thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành; các Tổ công tác, Tổ giúp việc của Ban Chỉ đạo dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không Quốc tế Long Thành thường xuyên nắm bắt tình hình, tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên, hội viên, quần chúng nhân dân vùng dự án, trực tiếp gặp gỡ người dân, các cơ sở tôn giáo để kịp thời thông tin, tuyên truyền, cập nhật các chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đến với người dân; đồng thời, phối hợp theo dõi quá trình kiểm đếm, bồi thường, lắng nghe ý kiến phản ánh của dân, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, các vướng mắc phát sinh, kịp thời phối hợp cấp ủy, chính quyền tổ chức đối thoại trực tiếp để bàn bạc, thống nhất, tạo sự đồng thuận trong nhân dân.

Tuyên truyền, vận động nhân dân vùng dự án đồng thuận với chủ trương xây dựng sân bay

Đối với đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành triển khai từ quý I/2019 đã gặp muôn vàn khó khăn, vất vả gồm:

- Thời gian quy hoạch thực hiện Dự án khá dài, không rõ thời gian chính xác để triển khai công tác thu hồi đất, nên quyền lợi của người dân theo Luật Đất đai cũng bị nhiều hạn chế như: Xây dựng nhà cho con khi lập gia đình, tách thửa chuyển nhượng, cho tặng quyền sử dụng đất, xây dựng chuồng trại để chăn nuôi, thay đổi cơ cấu cây trồng để làm kinh tế gia đình dẫn đến phải đi ở trọ làm công nhân, mua bán chuyển nhượng quyền sử dụng đất bằng giấy tay, bằng hình thức ủy quyền, nhà cửa hư hại, xuống cấp không dám sửa chữa ... gây khó khăn lớn cho địa phương trong công tác xác nhận hồ sơ nguồn gốc đất, nguồn gốc nhà, tài sản trên đất và xét tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi để thực hiện Dự án.

- Thời điểm triển khai thực hiện dự án chưa có bản đồ thu hồi đất theo hiện trạng thực tế, nên bản đồ thu hồi đất phải thực hiện song song với công tác kiểm đếm tài sản trên đất; do đó chưa cập nhật biến động đất đai, vừa hoàn chỉnh bản đồ thu hồi đất và chỉnh lý công tác cấp giấy CNQSD đất trước đây chưa chính xác...Vì vậy, gặp nhiều khó khăn trong quá trình kiểm đếm hiện trạng, xác nhận nguồn gốc đất, lập phương án bồi thường, hỗ trợ. Từ đó, ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện dự án.

- Trong khu vực 5.000 ha của Dự án, hồ sơ cấp giấy CNQSD đất của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân từ khi cấp giấy CNQSD đất cho đến khi thực hiện thu hồi đất không được cấp đổi, cập nhật đầy đủ thông tin địa chính; do đó diện tích, ranh giới thửa đất được cấp trước đây so với bản đồ thu hồi đất hiện trạng thực tế không chính xác, phải kiểm tra, xác minh lại nhiều lần; Nhưng do tiến độ cấp bách của Dự án, công tác này phải thực hiện song song với công tác kiểm đếm về đất, nhà, cây trồng và tài sản trên đất, điều này là một áp lực và khó khăn lớn cho địa phương.

- Theo quy định của Luật đất đai năm 2013 thì Thông báo thu hồi đất phải được ban hành đến từng hộ gia đình cá nhân (Với khoảng 5.283 thông báo/15.720 thửa đất); tuy nhiên,  việc cấp giấy CNQSD đất cho hộ gia đình, cá nhân được sử dụng bản đồ địa chính được đo đạc điều vẽ từ không ảnh năm 1996 nên dẫn đến một số trường hợp hộ gia đình, cá nhân được cấp giấy CNQSD đất không đúng với hiện trạng sử dụng đất, vì vậy phải tổ chức quy chủ và điều chỉnh thông báo thu hồi đất, lập lại trình tự thủ tục bồi thường làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án.

- Trong tác nghiệp thực tế, phát sinh các trường hợp khi đo đạc theo ranh chỉ dẫn của người dân nhưng không có sự chứng kiến, xác nhận của hộ dân giáp ranh (tứ cận), dẫn đến phát sinh trường hợp hộ dân khiếu nại diện tích giảm; phát sinh các trường hợp đo bao do hộ dân chỉ dẫn ranh đất làm ảnh hưởng đến tiến độ đo đạc, kiểm đếm.v.v...

- Thực hiện Nghị quyết của Ban Thường vụ Quốc hội về việc sáp nhập các ấp trong vùng quy hoạch sân bay về Bình Sơn quản lý. Từ ngày 01/6/2019 đã sáp nhập phần diện tích đất thuộc địa bàn các xã Long Phước, Bàu Cạn, Long An, Cẩm Đường và xã Suối Trầu sát nhập về địa giới hành chính của xã Bình Sơn và thành lập 06 ấp/ 3.248 hộ/ 9.688 nhân khẩu với tổng diện tích tăng thêm 2.843,3 ha về xã Bình Sơn quản lý. Toàn bộ hồ sơ thu hồi đất của Dự án được tập trung về cho UBND xã Bình Sơn thực hiện, khối lượng công việc tăng lên gấp 06 lần. Với địa giới hành chính mới, hộ dân mới và tiến độ Dự án thì cấp thiết nên trong giai đoạn ban đầu UBND xã Bình Sơn nhiều khó khăn trong công tác xác nhận nguồn gốc đất và các xác nhận khác ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện dự án.

- Đặc biệt, từ giữa năm 2021 đến hết quý I/2022 là thời điểm dịch bệnh covid-19 bùng phát mạnh mẽ. Trong thời gian này, nhiều thời điểm phải cách ly, hạn chế tối đa việc ra đường nên Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường gặp khó khăn trong việc tiếp xúc với dân, phối hợp với các cơ quan hữu quan để xây dựng, hoàn chỉnh hồ sơ bồi thường, công khai phương án và chi trả đến hộ dân.

- Mặt khác, trong quá trình triển khai thực hiện dự án, huyện Long Thành phải thực hiện song song công tác GPMB, thu hồi đất các dự án Thành phần (các dự án Thành phần 5 và 02 tuyến giao thông kết nối) theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính Phủ và UBND tỉnh phải hoàn thành trong tháng 6/2023 nên huyện Long Thành phải chia nhân sự để thực hiện cùng lúc các dự án này.

Một đợt chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho người dân thuộc diện thu hồi đất để thực hiện Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Dù gặp rất nhiều khó khăn, song do được sự quan tâm chỉ đạo, động viên kịp thời của Chính phủ, lãnh đạo tỉnh, huyện; sự nỗ lực, quyết tâm không ngại khó khăn của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thực hiện nhiệm vụ; vai trò tích cực của các ban ngành đòan thể nói riêng, cả hệ thống chính trị nói chung đã tham gia vận động, thuyết phục đến từng hộ gia đình, cá nhân chấp hành chủ trương, chính sách Pháp luật của Nhà nước đối với dự án trọng điểm Quốc gia. Nhờ đó, đã tạo được sự đồng thuận và ủng hộ của người dân thuộc diện thu hồi đất để triển khai xây dựng dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành. Qua sự phấn đấu nỗ lực thực hiện, đến nay, dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành cơ bản đã hoàn thành công tác bồi thường, hỗ trợ và Tái định cư cụ thể như sau:

a. Đối với phần diện tích ưu tiên giai đoạn 1 gồm 1.810 ha:

- Diện tích thu hồi đất của hộ gia đình, các nhân là 1.283 trường hợp/474,55 ha. Đến nay đã phê duyệt toàn bộ diện tích nêu trên.

- Diện tích thu hồi đất của các tổ chức gồm: 05 tổ chức/1.333,6 ha. Đến nay đã phê duyệt toàn bộ diện tích nêu trên.

- Đã bàn giao mặt bằng cho Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) để triển khai thi công thực hiện dự án là 1.810 ha đạt 100%.

b. Đối với phần diện tích đất dôi dư 722 ha:

- Diện tích thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân là 1.394 trường hợp/491,55 ha. Đến nay đã phê duyệt toàn bộ diện tích nêu trên.

- Diện tích thu hồi đất của các tổ chức gồm: 07 tổ chức/231,1 ha. Đến nay đã phê duyệt toàn bộ diện tích nêu trên.

- Đã bàn giao mặt bằng cho Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) để triển khai thi công thực hiện dự án là 722 ha đạt 100% .

c. Đối với giai đoạn còn lại: Diện tích thu hồi đất của hộ gia đình, các nhân là: 4.534 trường hợp /1.944,61 ha. Trong đó:

- Đã phê duyệt: 4.530 trường hợp/1.934,23 ha.

- Chưa phê duyệt: 04 trường hợp/10,38 ha: Hồ sơ thuộc dạng khó khăn, vướng mắc liên quan đến nhiều Sở, ngành. Hiện Hội đồng bồi thường đang phối hợp với các Sở, ngành để xin ý kiến xử lý hồ sơ.

- Diện tích thu hồi đất của các tổ chức: 06 tổ chức/417,2 ha. Đến nay đã phê duyệt toàn bộ diện tích nêu trên.

- Trung tâm Phát triển quỹ đất đang phối hợp các ngành và địa phương đi thực tế để bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư (ACV).

c. Đối với bồi thường các ngôi mộ: Đã phê duyệt 1.198 thân nhân/1.930 ngôi mộ/ 31,33 tỷ đồng. Đến nay đã hoàn thành công tác chi trả đến các thân nhân.

Đối với công tác bố trí tái định cư: Tổng số hộ dân bố trí tái định cư là 4.589 hộ. Trong đó, đã xét duyệt tái định cư cho 4.271 hộ vào Khu tái định cư Lộc An – Bình Sơn. Còn lại khoảng 318 hộ thuộc các dạng khó khăn, vướng mắc cơ chế thực hiện so với thực tiễn nên các Sở, ngành đang phối hợp với Hội đồng bồi thường dự án để xem xét định hướng xử lý. Đến thời điểm này, Khu tái định cư Lộc An-Bình Sơn có hơn 1.400 hộ đã và đang xây dựng nhà ở, trong đó nhiều hộ đã chuyển về sinh sống ổn định.

Toàn cảnh đại công trường sân bay Long Thành

d. Đối với dự án Tuyến giao thông kết nối Tuyến số 01 và Tuyến số 02:

* Đối với Tuyến số T01: Quy mô 66,45 ha.

- Trong đó: 5,89 ha đất giao thông, sông suối không tính giá trị bồi thường; 60,56 ha/321 trường hợp đất hộ gia đình, cá nhân.

- Đến nay, UBND huyện Long Thành đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ 321 trường hợp/60,56 ha theo quy định. Đạt tỷ lệ 100% của dự án.

- Đã bàn giao mặt bằng cho Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP (ACV) 57,39 ha. Đạt tỷ lệ 94,77%. Còn lại 3,17 ha các ban ngành, đoàn thể của huyện đang tổ chức vận động hộ dân nhận tiền bàn giao mặt bằng và thực hiện song song hồ sơ để xây dựng kế hoạch tổ chức các biện pháp hành chính thu hồi đất theo quy định.

- Về công tác xét giải quyết tái định cư, tổng số hộ dân bố trí tái định cư là 114 hộ. Trong đó: Đã xét duyệt tái định cư cho 103 hộ, còn lại khoảng 11 hộ Hội đồng bồi thường đang phối hợp với các Sở, ngành thực hiện.

* Đối với Tuyến số 02: Quy mô: 59,68 ha.

-Trong đó: 9,67 ha đất giao thông, sông suối không tính giá trị bồi thường; 50,01 ha/451 trường hợp đất hộ gia đình, cá nhân.

- Đã phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ: 450 trường hợp/39,01 ha.

- Còn lại 01 trường hợp/11ha: đất do Công ty TNHH MTV Tổng công ty Cao su Đồng Nai quản lý. UBND tỉnh đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường và quyết định thu hồi đất. Tuy nhiên đến nay Công ty TNHH MTV Tổng công ty Cao su Đồng Nai chưa đồng ý nhận tiền và bàn giao đất.

- Đã bàn giao mặt bằng cho Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam - CTCP (ACV) 7,1 ha. Phần diện tích còn lại các ban ngành, đoàn thể của huyện đang tổ chức vận động hộ dân nhận tiền bàn giao mặt bằng và thực hiện song song hồ sơ để xây dựng kế hoạch tổ chức các biện pháp hành chính thu hồi đất theo quy định.

- Về công tác xét giải quyết tái định cư: Đến nay, Hội đồng xét tái định cư đã tổ chức xét duyệt cho 235 hộ. Hiện, Hội đồng xét tái định cư tiếp tục rà soát khẩn trương xem xét các trường hợp đủ kiện.

Lãnh đạo huyện cùng ACV khảo sát thực địa dự án 2 tuyến giao thông kết nối T 01 và T02

Đánh giá chung, tính đến thời điểm ngày 30/06/2023, công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành (gồm 2 giai đoạn) và dự án 02 tuyến giao thông kết nối (Tuyến số 01, Tuyến số 02) đã cơ bản thực hiện đạt tiến độ. Trong đó giai đoạn 1 của dự án Cảng hàng không (gồm phần diện tích 1.810 ha và 722 ha) đã bàn giao mặt bằng cho ACV đạt 100% so với tổng diện tích đất của hộ gia đình, cá nhân. Dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành sau khi được triển khai xây dựng và đi vào hoạt động, sẽ góp phần phát triển mạng lưới giao thông ngành hàng không. Ngoài ra còn có ý nghĩa quan trọng về chính trị, kinh tế - xã hội tạo động lực cho sự phát triển chung của địa phương, vùng và trong khu vực. Dự kiến khả năng đóng góp phát triển kinh tế của Sân bay Long Thành sẽ là 3 - 5% GDP cả nước.

Chí Tài - Trung tâm VH-TT-TT huyện Long Thành​